Hiệu ứng đám đông là một khái niệm vô cùng phổ biến trong xã hội loài người nhằm áp chỉ việc suy nghĩ và hành động của một cá nhân chịu sự ảnh hưởng bởi những người khác. Sức mạnh liên kết mạnh mẽ của hiệu ứng này có thể khích lệ con người cùng thực hiện những hành vi cụ thể. Nếu hiệu ứng này rơi vào tiêu cực, nó sẽ gây ra những ảnh hưởng xấu cho xã hội và con người.
Trong bài viết sau, HoangGH sẽ giúp bạn hiểu thuật ngữ hiệu ứng đám đông là gì và cách sử dụng hiện tượng tâm lý đám đông này hiệu quả.
Mục lục
Hiệu ứng đám đông là gì ?
Trước hết hiểu được cum từ này phải hiểu từng chi tiết từng cụm từ cấu thành nên nên nó.
Hiệu ứng là gì?
Hiệu ứng là một hiện tượng trong thực tế khi một vật biến đổi khi chịu tác động hay một sự thay đổi nào đó. Nó phản ánh hiệu quả như những gì đạt được của một bộ phận nguyên nhân – kết quả.
Đám đông là gì?
Là một tập hợp một số lượng cá nhân lớn, những cá nhân đó không phải một tổ chức và không được thành lập dựa trên bất cứ tiêu chí nào hoặc chúng ta có thể nói một cách dễ hiểu hơn là một nhóm người tập hợp ngẫu nhiên.
Từ hai định nghĩa trên thì chúng ta có thể hiểu “Hiệu ứng đám đông” (tên tiếng anh là Informational Social Influence) là một sự thay đổi hoặc một hành động không có chủ đích trước của một cá nhân dưới sự tác động của nhiều cá nhân khác. Những cá nhân đó không có quan hệ với nhau nhưng đều hướng tới một đặc điểm chung nào đó.
Ví dụ về hiệu ứng đám đông trong kinh doanh, khi đứng trước hai sản phẩm với cùng kích thước, giá thành và mẫu mã. Bạn chắc chắn sẽ không thể nào chọn ngay lập tức và vô cùng băn khoăn không biết nên lựa chọn sản phẩm nào. Tuy nhiên, khi nhìn vào đánh giá, bạn thấy cửa hàng B nhận được lời khen và lượt đánh giá tốt hơn, thì điều có thể khẳng định rằng bạn sẽ ưu tiên chọn những sản phẩm của cửa hàng B nhiều hơn cửa hàng còn lại.
Nguyên nhân gây ra hiệu ứng đám đông
Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến sự phát triển của hiệu ứng đám đông. Sau đây là những nguyên nhân phổ biến nhất gây ra tình trạng này:
Tâm lý kỳ vọng
Khi một sản phẩm hay dịch vụ mới nào đó được nhà sản xuất giới thiệu đến với người tiêu dùng thì thường mọi người sẽ có tâm lý đặt kỳ vọng cao khi ra mắt. Điều này kéo theo sự kích thích tính tò mò và tâm lý mong đợi của người tiêu dùng khiến họ trở nên quá khích khi mà sản phẩm được tung ra. Mọi người có thể thấy được điều này rất rõ ràng trong cuộc sống với sản phẩm Iphone của Apple. Mỗi khi có phiên bản mới được giới thiệu sẽ khéo theo rất nhiều sự mong đợi từ những khách hàng trung thành với thương hiệu này.
Tính hiếm có
Đối với những sản phẩm hay dịch vụ thường không có sẵn trên thị trường sẽ luôn tạo ra sự tác động mạnh mẽ đối với khách hàng từ đó làm tăng giá trị của sản phẩm hay dịch vụ đó trên thị trường.
Tính xã hội
Một trong những nguyên nhân gây ra hiệu ứng đám đông phải kể đến đó là việc các sản phẩm, dịch vụ được giới thiệu, quảng bá trên các phương tiện truyền thông từ đó kéo theo sự lan truyền nhanh chóng từ đó kích thích sự quan tâm của người dùng.
Tác động của hiệu ứng đám đông
Trong cuộc sống
Hiệu ứng đám đông có thể gây ra những tác động tích cực cũng như tiêu cực lên một cá nhân hoặc một nhóm người tùy thuộc theo các tình huống cụ thể. Trong đó:
Tác động tích cực
- Hiệu ứng đám đông mang đến một sức mạnh không tưởng cho một phong trào hoặc cộng đồng nào đó mà các thành viên trong đó có một tâm trí đều hướng về mục tiêu chung của tổ chức.
- Tạo ra sự đoàn kết và phục vụ hướng đến mục tiêu cộng đồng khi mọi người cùng nhau làm việc để giải quyết một vấn đề cụ thể. Ví dụ như giải quyết hậu quả từ một vụ thảm họa thiên nhiên: Sóng thần, cháy rừng, sạt lở đất…
Tác động tiêu cực
Bên cạnh những tác động tích cực thì hiệu ứng số đông này mang đến những điểm tiêu cực như sau:
- Dẫn đến những hành vi bạo động, kém đạo đức khi mà các thành viên trong nhóm người này bị mất kiểm soát hoặc có những hành vi không phù hợp, trái đạo đức.
- Tạo ra sự tăng trưởng bất thường cho các hệ thống tài chính dẫn đến rủi ro về tài chính khi mà các nhà đầu tư bị cuốn theo tâm lý số đông và quên đi yếu tố cơ bản của thị trường.
Trong kinh doanh
Dù xét theo chiều tốt hay xấu thì đám đông luôn tỏ ra “lợi hại” trong kinh doanh:
Tác động tích cực
- Những người buôn bán nhỏ lẻ sẽ áp dụng hiệu ứng này như một “chiêu trò”. Họ sẽ lợi dụng các “chim mồi” nói cười huyên náo bằng cách mặc cả để có thể thu hút được sự chú ý của các đối tượng khách hàng xung quanh.
- Các thương hiệu có thể dễ dàng thu hút cho mình một lượng khách hàng lớn bằng cách tận dụng những comment, lượt like, share và tâm lý tin tưởng của họ vào lượng người tham gia bài viết.
- Dựa vào đánh giá tích cực của đám đông cũng là một chiến dịch Marketing hiệu quả và thông minh mà các nhãn hàng, doanh nghiệp lớn có thể thu hút được lượng lớn người dùng tiềm năng.
- Hiệu ứng đám đông dẫn đến sự phát triển của sản phẩm, dịch vụ một cách nhanh chóng khi khách hàng cảm thấy có nhiều người mua hay ưa chuộng. Điều này sẽ dẫn đến sự gia tăng doanh số bán hàng cho doanh nghiệp.
Tác động tiêu cực
Bên cạnh đó, các doanh nghiệp cũng bị ảnh hưởng đáng kể bởi những tác động tiêu cực của đám đông:
- Không ít các ngành sản xuất và tiêu thụ đã phải điêu đứng vì tính tiêu cực của hiệu ứng này. Chỉ cần một video có đăng tải nội dung xấu thôi cũng đủ để các cửa hàng rơi vào tình trạng “ế ẩm”.
- Nhiều doanh nghiệp phải đứng trên bờ vực phá sản, bị người dân tẩy chay đồng loạt do những kết luận thiếu căn cứ tạo ra tâm lý nặng nề cho người tiêu dùng trên thị trường.
- Gây ra rủi ro tài chính, sự tăng trưởng bất ngờ trong thị trường khi các nhà đầu tư chạy theo lợi ích số đông và đầu tư vào một sản phẩm, dịch vụ không mang lại giá trị thực sự.
Trong Marketing
Hiệu ứng đám đông dường như được sử dụng rất nhiều trong các chiến dịch marketing của doanh nghiệp nhằm giúp họ đạt được những hiệu quả nhất định về doanh số và khách hàng. Điều này cũng không phải khó hiểu, bởi thông tin được lan truyền trong xã hội hiện đại ngày nay của chúng ta rất nhanh chóng. Nhất là đối với những tin xấu, không được xác thực kịp thời. Đối với những đơn vị “non” kinh nghiệm nếu không xử lý được thì có thể bị đánh “sập” ngay lập tức vì chính hiệu ứng tâm lý này.
Trên thực tế, ta sẽ thường bắt gặp nhiều cửa hàng mới khai trương sẽ vận động nhiều bạn bè và người thân đến quán để tạo cảm giác đông đúc, từ đó thu hút được các khách hàng khác. Hay, nhiều nơi còn thuê người ngoài vào quán, và khách hàng khi thấy sẽ tạo nên cảm giác tin tưởng, từ đó quyết định đến cửa hàng đó.
Trong thời đại mà công nghệ số phát triển như vũ bão, việc sử dụng mạng xã hội để seeding, câu like dường như không còn quá xa lạ. Họ sẽ dùng các comment giả thể thu hút tương tác của khách hàng, từ đó thuyết phục họ mua và sử dụng sản phẩm của mình …
Ứng dụng hiệu ứng đám đông trong Kinh doanh và Marketing
Sử dụng mạng xã hội
Không ai có thể phủ định được sức mạnh lan truyền của truyền thông mạng xã hội trong các chiến dịch Marketing. Việc kết nối website với các trang mạng xã hội không chỉ giúp doanh nghiệp có thể cập nhật ý kiến của khách hàng nhanh chóng mà còn tạo nên cầu nối giữa thương hiệu và khách hàng. Trên thực tế, có tới 92% người dùng tin tưởng vào các đề xuất từ các cá nhân thay vì từ các thương hiệu; 51% các Influencer nói rằng họ đã thu về nhiều khách hàng tốt hơn thông qua việc tiếp thị có ảnh hưởng.
Ngoài ra, việc sử dụng hợp lý các tương tác trên mạng xã hội cũng tạo nên độ nổi tiếng cho thương hiệu. Người dùng sẽ đề cao những doanh nghiệp nhận được đánh giá cao từ những người dùng khác, điều này được nhiều khách hàng nhận xét là yếu tố tiên quyết trước khi họ quyết định mua sản phẩm. Và Shopee là một trong những sàn thương mại điện tử làm được điều này do các đánh giá 5 sao của các thương hiệu hoạt động trên Shopee sẽ quyết định phần lớn đến yếu tố mua hàng của người dùng.
Bạn cũng có thể sử dụng Storytelling để đánh vào tâm lý của các đám đông. Nhiều chứng minh cho rằng việc kể chuyện dưới nhiều hình thức có thể thu hút não bộ của chúng ta và giúp chúng ta dễ dàng xử lý các thông tin.
Sử dụng kênh truyền thông uy tín
Ngoài việc sử dụng các trang mạng xã hội, doanh nghiệp cũng có thể áp dụng các phương thức truyền thông đại chúng qua truyền hình, báo chí, tờ rơi,… để thu hút được được nhiều đối tượng khách hàng hơn.
Các phương tiện truyền thông có sức lan tỏa rộng rãi và tầm ảnh hưởng lớn tác động đến công chúng theo nhiều cách khác nhau như hình ảnh, âm thanh và cả chữ viết. Với những thông điệp dễ nhớ, hình thức này sẽ tác động nhanh chóng đến tâm trí và hành động của người dùng.
Tuy nhiên nếu bạn sử dụng các kênh truyền thông uy tín này một cách hời hợt thì hình ảnh thương hiệu sẽ dễ bị lãng quên. Vì vậy, các bài viết trên các kênh truyền thông này cần phải phân tích chuyên sâu, tạo cảm xúc cho người đọc, dẫn dắt họ mua hàng để hiệu ứng thực sự được lan toả.
Sử dụng phản hồi của khách hàng
Việc sử dụng các phản hồi khen chê của khách hàng tuy không phải là chiêu thức mới mẻ trong hiệu ứng đám đông, nhưng nó vẫn luôn có một hiệu quả nhất định giúp doanh nghiệp “gỡ rối” trong các tình huống khẩn cấp, và sẽ đem lại các giá trị nhất định.
Những đánh giá từ khách hàng, dù tích cực hay tiêu cực cũng sẽ là một bước đệm giúp khách hàng có thêm dữ liệu, góc nhìn về doanh nghiệp của bạn. Với những đánh giá tích cực của khách hàng sẽ mở ra cơ hội lan truyền thông tin quảng bá sản phẩm, thương hiệu. Và với những đánh giá không tốt nếu kịp thời xử lý, thì rất có thể sẽ trở thành bàn đạp giúp doanh nghiệp tiến xa hơn. Nhiều doanh nghiệp đã khôn khéo trước những lùm xùm, ý kiến chê bai của khách hàng bằng cách xin lỗi hoặc đền bù. Điều này giúp nhãn hàng trở nên nổi tiếng hơn và được lòng dư luận hơn.
Kết luận
Có thể nói, hiệu ứng đám đông dù không phải là một khái niệm mới mẻ nhưng vẫn mang một sức nặng và tầm ảnh hưởng nhất định đến khách hàng, tác động đến suy nghĩ và nhận thức của họ trong quá trình sử dụng và ra quyết định mua hàng.
Mong rằng với những kiến thứ HoangGH vừa chia sẻ sẽ giúp ích cho bạn trong việc ứng dụng hiệu ứng đám đông một cách phù hợp, mang lại nhiều lợi ích nhất.
Chúc bạn thành công!
